ANKARA (AA) - EMRE KARACA - "Bomba içinde bomba" olarak bilinen, uluslararası anlaşmalarla yasaklanan misket bombaları özellikle çocukların yaşamını tehdit etmeyi sürdürüyor.

AA muhabirinin "19 Nisan Misket Bombalarına Karşı Uluslararası Eylem Günü" dolayısıyla derlediği bilgilere göre, infilak etmemiş misket bombalarından zarar görenlerin yarıya yakınının çocuk yaştakiler olduğu yayımlanan uluslararası raporlar tarafından tespit edildi.

Savaş kalıntısı olarak da yıllarca tehdit olmayı sürdüren misket bombalarının kullanımı Cenevre Sözleşmesi'ne aykırı ve uluslararası insan hakları ihlali olarak kabul ediliyor.

Misket Bombaları Üzerine Sözleşme'ye taraf olan 110 ülke, 2008'de misket bombası kullanma, stoklama ve satmaya yasak getirirken sözleşmeye imza atan taraflar arasında ABD, Rusya, İsrail, Suriye, İran, Suudi Arabistan bulunmuyor.

Sözleşmeye taraf olan ülkeler belirli bir süre zarfında sınırları içindeki misket bombalarını imha etmeyi taahhüt ederken, şimdiye kadar Kanada, Fransa, Almanya, Japonya bomba stoklarını imha etti.

- Misket bombaları nedeniyle 2020'de 107 kişi öldü

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün 2020'de misket bombalarına ilişkin yayımladığı rapora göre, dünya genelinde 2020'de 360 misket bombası kaynaklı vaka tespit edildi, toplamda 107 kişi hayatını kaybetti, 242 kişi yaralandı. Söz konusu yıldaki vaka sayısı, 2019'a göre yüzde 14, 2018'e göre yüzde 30 arttı.

Misket bombaları kaynaklı zayiatların görüldüğü ülkelerin başında Suriye, Afganistan, Kamboçya, Laos, Irak, Güney Sudan ve Yemen yer aldı.

Verilere göre 2020'deki misket bombası kaynaklı sivil can kayıpları ve yaralanmaların yüzde 44'ünü çocuklar oluşturdu.

Bu dönemde toplam zayiatın yarısı Suriye'de kayıtlara geçti.

Toplam 29 ülkede misket bombası kaynaklı savaş kalıntılarının mevcut olduğu da raporda yer alan bilgiler arasında bulunuyor.

- Misket bombaları, içindeki küçük bombaların etrafa saçılmasıyla biliniyor

"Bomba içinde bomba" olarak bilinen misket bombaları uçaktan ya da havan toplarıyla atılabiliyor. Bunlar, düştüğü yerde ya da havada açılarak içindeki küçük bombaları etrafa saçıyor.

Patlamayan, toprağa gömülü kalan bombacıklar ise mayın etkisi görüyor.

Ana bombadan çıkan küçük bombaların o an patlamayıp yıllar sonra patlaması, sivil can kayıplarına da neden oluyor.

Bu bölgelerde yaşayan çocuklar, sıcak çatışmaların bitmesinin ardından savaş kalıntıları arasında yer alan misket bombalarıyla oynamaları sonucunda hayatlarını kaybediyor.

- Çatışma bölgelerinde misket bombası kullanılıyor iddiası

Dünya genelindeki çatışma bölgelerinde misket bombalarının kullanıldığı iddiası uluslararası kurumların yayınları eşliğinde gündeme geliyor.

İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana 41 farklı ülke sınırları içinde misket bombasının kullanıldığı tespit edildi.

Son yıllarda yayımlanan çeşitli raporlar, ölümlere ve sakatlanmalara neden olan misket bombasının Suriye, Libya, Yemen, Sudan ve Ukrayna gibi çatışma alanlarında kullanıldığını ortaya koydu.

Son olarak Uluslararası Af Örgütü, Rusya'nın Ukrayna savaşında misket bombası kullandığı iddiasında bulundu.

Ukraynalı yetkililer, Rus ordusunun misket bombası kullandığını iddia ederken Kremlin bu iddiaları reddetti.

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR) da 2018'de yayımladığı raporda, Suriye rejimi ve Rusya'nın misket bombası kullandığını iddia etmişti.

Etiyopya hükümetiyle Tigray'daki isyancılar arasındaki çatışmalarda da misket bombası kullanıldığı iddiası gündeme gelmişti.

Misket Bombası İzleme Kuruluşu'nun Kamboçya kolunun 2016'da yayımladığı raporda, 1969–1973 yıllarında Kamboçya'ya 80 bin misket bombasının atıldığını ortaya koymuştu.

Yayımlanan veriler ışığında, dünya genelinde bugüne kadar misket bombası kaynaklı 60-80 bin sivil can kaybının olduğu düşünülüyor.