Son yıllarda, Türkiye’nin Ortadoğu’daki rolü, hem bölgesel hem de küresel düzeyde büyük değişimlere uğramıştır. Türkiye, coğrafi olarak Ortadoğu’nun kalbinde yer alması ve stratejik önemi nedeniyle, bölgedeki gelişmelerde önemli bir oyuncu olmayı sürdürmektedir. Ancak, Türkiye’nin Ortadoğu’daki politikası, sadece geçmişteki ittifaklara dayalı değil, aynı zamanda küresel ve bölgesel güç dengelerindeki değişimlere paralel olarak şekillenmiştir.
Bölgesel Güç Dengelerinin Değişimi
Ortadoğu, son yıllarda iç savaşlar, terörizm, etnik ve mezhebi çatışmalar gibi ciddi sorunlarla sarsıldı. Bu kaotik ortamda, Türkiye, hem güvenliğini sağlamak hem de bölgesel istikrarı desteklemek amacıyla aktif bir dış politika izlemektedir. Bölgedeki yeni gelismeler ABD ve NATO çizgisine kadara ulasan yeni gelismeleri Türkiye’nüne bir ‚ans olarak çikarmaktadir. Suriye iç savaşı, Türkiye’nin Ortadoğu’daki rolünü en fazla şekillendiren faktörlerden biri olmuştur. Türkiye, Suriye’deki iç savaşa müdahil olarak, sınır güvenliğini sağlamak ve bölgedeki radikal unsurların etkisini azaltmak için çeşitli askeri operasyonlar gerçekleştirdi. Aynı zamanda, mülteci akınının önlenmesi ve Suriyeli sivil halkın korunması amacıyla da önemli adımlar atmıştır.
İran ve Suudi Arabistan ile İlişkiler
Türkiye, Ortadoğu’nun büyük güçleri olan İran ve Suudi Arabistan ile hem rekabet hem de işbirliği içinde hareket etmektedir. İran, özellikle Şii-şii ekseninde, Türkiye’nin bölgedeki en güçlü rakiplerinden biridir. Ancak Türkiye, İran ile bazen çıkarları örtüşse de, bölgesel hegemonya mücadelesinde farklı tutumlar sergileyebilmektedir. Örne ğin, Suriye’deki gelişmeler, Türkiye ve İran’ı karşı karşıya getiren bir faktör olmuştur. Suudi Arabistan ile de ilişkiler karmaşık bir hal almıştır. Türkiye, Suudi Arabistan ile ekonomik ve stratejik işbirlikleri geliştirmeye çalışırken, 2018 yılında Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki konsolosluk binasında öldürülmesi gibi olaylar, ilişkilerde gerilimlere yol açmıştır. Ancak Suudi Arabistan ve Türkiye, enerji ve ticaret gibi alanlarda işbirliği yapmayı sürdürmektedir.
Türkiye’nin Arap Dünyasındaki Rolü
Arap Baharı’nın ardından, Türkiye, bölgedeki Arap ülkeleriyle ilişkilerini yeniden yapılandırma çabası içine girdi. Türkiye, Arap ülkelerinin iç işlerine müdahale etme noktasında dikkatli bir yaklaşım sergileyerek, ekonomik ve ticari işbirliğini artırmaya odaklanmıştır. Özellikle Katar ile güçlü ilişkiler kuran Türkiye, Orta Doğu’daki bazı krizlerde Katar’la birlikte hareket etmektedir. Ayrıca, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerle zaman zaman gerilimler yaşasa da, ekonomik ilişkilerin devam etmesi, Türkiye’nin bölgedeki etkisini sürdüren faktörlerden biridir.
Türkiye, Ortadoğu’da giderek daha önemli bir oyuncu haline gelmiştir. Türkiye’nin Ortadoğu’daki stratejisi, güvenlik, enerji ve ekonomik çıkarlar etrafında şekillenmektedir. Bu strateji, hem bölgesel güç dengeleri hem de küresel politikalarla paralel olarak sürekli evrilmektedir. Ortadoğu’da etkinliğini artırmak isteyen Türkiye, karşılaştığı zorluklara rağmen, bölgedeki rolünü güçlendirmeye devam etmektedir.
