Print this page

Sümer Matematiği

Batı dünyası, uzun yıllar bizim çalışmamızda da alıntılar yaptığımız antik yunanı, medeniyetin çıktığı yer olarak gösterme çabalarına rağmen ve yazı öncesi döneme ait arkeolojik araştırmaların akademik sınırlandırmalarına karşın bugün halen kullanımda olan bir çok bilginin ve buluşun kökeninin Sümer uygarlığına ait olduğunu bilmekte. Bugün bilinen anlamda ilk devlet teşkilatı, ilk sulama ve lağım kanalları, ilk barajlar, kazıma ve saban kullanımı, kil tabletler üzerine ilk resim yazısı, kil, kurşun, gümüş ve altın üzerine ilk çivi yazısı, İlk borç seneti, ilk evlilik seneti, Neolitik dönemin hemen sonra sı Sümer uygarlığının getirdiği yeniliklerden yalnızca birkaçıdır.

Sümerler, ay, güneş ve yıldızların hareketlerini, burçları, güneş ve ay tutulmalarında kaydetmişlerdir.

Sümerlerin bilimde attıkları en önemli adım, matematik ve geometride olmuştur. Matematikte onlu e altılı olmak üzere iki sistem kurmuşlardır. Onlu istemin yanında, saatte, daire ölçümlerinde ve modüler adı altında hala altılı sistem de kullanılmaktadır. Çarpım tablosunu, çeşitli problemlerde bütün matematik işlemlerini en büyük sayıdan kesildi sayılara kadar yaparak bugünkü matematiğin ve hatta Cebir’in temelini atmışlardır. Geometri konusu da aynı. Heyecan verici değil mi? Burada unutulmaması gereken bir nokta. Bir önceki bölümde müzik yazımında lineer yerine, halen astroloji de kullanıldığı gibi dairesel bir sistem kullanmanın da onlardan bugüne miras olduğudur. Bugün de derece hesaplarında, bir daireyi 360° dereceye bölmekteyiz; yani 6 × 6 × 10. Süreci ölçmekte kullandığımız sistem de altmışlık bir sistemdir: 1 saat 60 dakika, 1 dakika 60 saniye.

Birazdan vereceğimiz örnek, onları müzik ve astroloji konusundaki bilgilerinin hiç te hafife alınmaması gerektiğini gösterecek. Müzik konusunda, kil tabletleri kazanmış olan isimler, hem işlemeli hem de telli çalgıları birlikte çalındığını bölgelerdir. Sümer döneminden kalma ve bir nota sistemi ile yazılmış baz müzikal eserlerin tekrardan icra denemeleri yapılmaktadır. Bugün, hala Sümer’den kalma takım yıldız adlarını kullandığımızı ve sümerlilerin güneş temelli bir takvim kullandıklarını ekleyelim.

İlk Sümer uygarlığı birden bire kompleks bir din, anıtsal mimari ve karışık bir yazım biçimi geliştiği için bir çok kişi, bu imparatorluğun kuruculardan yabancı bir yerden geldiklerini iddia etmiştir. Sümerlilerin kendilerinde tufandan önce yaşamış olan kralların torunlarının ikamet ettiği Dilmun adasından geldikleri ni kayıtlara geçirmişlerdir.

Muhtemelen Arabistandan gelen bir Sami Kavmin Mezopotamyanın istilası ile birlikte M.Ö 2360 yılından 2180 yılına dek süren akat uygarlığının yükselişi görülür. Akatlar farklı bir dil konuşmalarına karşın, Sümer yazısını kullanmaya devam etmişlerdir. Bunu Babil İmparatorluğu’nun yükselişi takip eder. Bu büyük imparatorluk M.Ö 2200 yılından 538 yılına dek varlığını sürdürmüştür, Kral Cyrus tarafından yönetilen Perslerce fethedilmiştir.

Ayrıca yaklaşık olarak 3000 yıl önce, kuzey Mezopotamya’da Asur imparatorluğu gelişmiştir. Aşağı yukarı Milat’tan önce 700 yılında Doruk noktasına ulaşmış, sınırları İran körfezi’nden Mısır’a dek varmıştır. Halkı Akatların semitik lehçesini benimsemiş ve Sümer yazısıyla yazmaya devam etmişti.

Babil ve Asur devletleri tarafından sonlandırılan Sümer, İleride göreceğiniz gibi 60 tabanlı bir matematik sistemi kullanan, bir daireyi 60 bölü kare = 360’a bölen, astroloji ve müziğin ortaya çıkışını resimlerdeki yazılardan çivi yazısına, sözlü kültürden yazılı kültüre geçiş yapan medeniyettir.

Aytürk

Avrupa Türkleri ile 2000 yılından beri beraberiz. Türk toplumunun gelişme sürecinden sürekli haberdar olmak için bizi takip edin...

https://www.latifcelik.de