Das Team des Tiergartens hat gemeinsam mit Schülerinnen und Schülern der Grundschule Schwaig eine Hecke auf Gut Mittelbüg, der Außenstation des Tiergartens mit bio-zertifizierter Landwirtschaft, gepflanzt. Damit haben sie einen Rückzugs- und Lebensraum für Rebhühner, Fasane, anderes Niederwild, Vögel und zahlreiche Insekten geschaffen. 

1945 sonrası Almanya’nın geldiği noktayı hemen herkes ya okul yıllları, ya da ileri yaşlardaki  sosyo-kültürel merakı sonucunda öğrenmiştir. Savaşın verdiği acıları ve insanlığın birbirini yok etmesini elbette tekrar tekrar gündeme getirmek istemesek te, 9 Mayıs günü  kayıtsız şartsız teslim olan Almanya’da  altyapı, binalar, yollar, fabrikalar ve evleri yeniden ayağa kaldırabilecek bir nesil  kalmamıştı. Moskova önlerinden Normandiya’ya, Norveç’ten Ege Denizi ve Kuzey Afrika’ya kadar milyonlarca kilometrelik alanda gencecik insanlarını kaybeden Almanya, ülkesi içinde de büyük bir yıkım ile karşı karşıya kalmıştır. İşgale uğrayan ülkemizdeki acı son ile toplumsal mağduriyetin dış yardım olmadan ortadan kaldırılması ise mümkün görünmüyordu.

Almanya birkaç yıllık işgal sonrasında müttefikler arasında pay edildi. Zamanla değişik çizgilere evrilerek ideolojik karşıtlığa düşen  Rusya ve ABD’nin başını çektiği  gruplar, Almanya’yı ikiye bölünce savaşın ödenmeyen faturaları bizim neslin önüne koyuldu. Elbette bizim için de zor yıllar idi. Ancak yapacak birşey yok ve bizden öncekilerin hataları da dahil Almanya’nın imari için kolları sıvamalıydık. Çünkü bir ülkenin gençliği ülkesinin kaderine el koymadıktan sonra ülkenin ayağa kalkarak geriden gelen gelecek nesillerin yaşaması mümkün değildi.

Yakın Avrupa ülkelerinden işçiler getirildi ve  alt yapı öncelikli olmak üzere Almanya’nın imarına start verildi. Ancak işler çok ağır gidiyor ve Almanya’da savaşın verdiği hasar çok büyük idi. İtalyanlar ile başlayan yaban cı işcilerin Almanya’ya davet edilmesi Yunan, Portekiz, İspanya ve Yugoslav ile devam etmişti. Ülkemizin artan ihracatı, ekonominin dönen çarkları ve acıları unutan Almanya, daha çok yabancı işciye ihtiyaç duyuyordu. Bu durum

Almanya ekonimisi mucizeler yaratıyor, yeni dönemin barış ülkesi olarak bizim nesil ülkesinin kalkınma hamlesi ile “Made in Germany” ın dünyanın her yerinde aranan marka olmasına şahitlik ediyordu. Almanya’nın ikinci dünya savaşı sonrası yabancı işçiler ile tanışmasının üzerinden 10. yılında ülkemiz bu sefer Türkler ile tanıştı. Aslında Almanya’da Türk İşçileri zaten çok sayıda var idi. Türkler ile ilişkimiz ise asırlardır devam ediyordu. Almanya’da herkesi Türkle rin bize dost olduğunu bildiği için onlara hiç yabancılık çektirmediler. Ancak ne de olsa ülkemize gelenler için Almanya yeni bir ülke ve değişik bir kültür idi.

Özellikle kömür, demir-çelik, inşaat ve otomobil sektöründe Türk işçilerinin harikalar yarattığı Alman basınında sıkça yer alınca ülkemizdeki Türk işçilerinin sayısı giderek arttı. Benim için ilginç olan o yıllarda Almanca bilmedikleri halde uyumsuzluklarından hiç bahsedilmeyen Türklerin bu gün çok iyi Almanca konuştukları halde sürekli olarak entegrasyon tartışmalarının odak merkezine konulmalarını pek te anlayamı yorum. Ancak sosyal tartışmalarda dönemsel etkilerin de çok önemli olduğunu şimdi daha iyi anlıyorum. Íurası bir gerçekki, Almanya’nın kalkınmasında  Türklerin hakkı inkar edilemez.

Savaşların, kıyımların, katliamların, haksızlıkların bitmediği dünyamız, her an yeni bir acıyı, faciayı, dramı yaşıyor. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ile başlayan ve nerede duracağı bilinmeyen sıcak savaş, yeni bir mülteci probleminin de gündeme oturmasına yol açtı. Rus saldırıları karşısında canını, çoluğunu çocuğunu kurtarmak için milyonlarca insan başta Avrupa olmak üzere kendilerini emin hissedebilecekleri yerlere ulaşmaya çalışı-yorlar. Birleşmiş Milletler yetkililerinin açıklamalarına göre Ukrayna’yı terk ederek mülteci durumuna düşenlerin sayısı şimdiden 3,5 milyonu buldu. Savaşın devamı halinde bu rakamın 10 milyonu bulabileceği korkusu yaşanıyor.

Henüz Avrupa ülkeleri kadar yoğun yaşanmasa da, Türkiye’nin de yeni bir mülteci dalgasının hedefi olabileceği düşünülüyor. Irak, Suriye, Afganistan’daki savaşlar ve karışıklıklar sebebiyle dünyanın en çok mülteci barındıran ülkesinin Türkiye olduğu biliniyor. Aynı şekilde mülteci kabulü ve bunlara yapılan muamele konusunda -bir hayli iç tepkiye sebebiyet verecek şekilde- bonkör davranıldığı da kamuoyunun malumudur.

Ukrayna’dan Avrupa’ya mülteci akınının ilk durağı, komşu olması dolayısıyla Polonya. Ondan sonraki en önemli durağın ise Almanya olduğu biliniyor. Almanya, savaş ve yoksulluktan, ülkelerindeki siyasi takibatlardan kaçanların gelmek istedikleri ülkelerin ilk sıralarında yer alıyor. Ekonomik şartların iyiliği ve 2. Dünya Savaşı’ndan sonra yapılan Anayasa ve kanunların mülteci dostu diyebileceğimiz özellikleri bu cazibeyi arttırıyor.

Bütün bunlara rağmen Alman ya’nın hatta hiçbir ülkenin mülteciler için bir Cennet olmadığı açık. Bazı durumlarda istismarlar yaşansa da mültecilik ‘Allah düşmanımın başına vermesin’ diyebileceğimiz bir mecburiyettir. Çünkü hiç kimse doğup büyüdüğü, havasını teneffüs edip suyunu içtiği, ait olduğu ve kendisine ait olduğunu düşündüğü ülkesini, kentini, köyünü, mahallesini, dost ve akrabalarını terk edip başka okyanuslara yelken açmaz. Şartlar ne kadar güzel görünürse görünsün özünde hiçbir yabancı memleket insanın kendi ülkesi gibi değildir.

Almanya’nın mültecilerle ilgili kanun ve uygulamaları ne kadar güzel görünürse görünsün, hiçbir şekilde mükemmel değildir. Zaman zaman bizim de dile getirdiğimiz gibi bir hayli yanlış uygulamalar söz konusudur. İnsan hakları örgütlerinin hemen her yıl hazırladıkları raporlarda bunlar etraflıca dile getirilmektedir.

Hatalı davranışlar içerisinde en çok dikkat çekenlerden birisi mülteciler arasında ayrım yapıldığı konusudur. Almanya yıllardır tam tabiriyle adeta ‘etinden, sütünden, yününden’ yararlanacağı mülteci arayışındadır. Azalan nüfusu dengelemek, ihtiyaç duyulan meslek dallarındaki açığı dışarıdan gelenlerle kapatmak düşüncesi çoğu kez sırıtmaktadır. Diğer yandan oluşturulmak istenen ve başını çektiği Avrupa ortak tavrı konusunda da işin insani ve vicdani özünden ziyade ekonomik ve siyasi hesaplar peşinde koşmaktadır. Mültecilerin AB topraklarına ulaşmasının önlenmesi, gelenlerin -Türkiye ile yapılan anlaşmanın gösterdiği gibi- geri gönderilmesi türünden uygulamalar bu kapsamdadır.

Mültecilerin geldiği ülkelerin genellikle Müslümanların yaşadığı ülkeler oluşu Alman kamuoyunun meseleye yaklaşımı ve kanaat oluşumu noktasında önemli bir husustur. Bazı çevreler işi ‘mülteciler geliyor’dan ziyade ‘Müslümanlar geliyor’ şeklinde ele alıyorlar ve bu çoğu yerdeki gibi Almanya’da da aşırı sağa bir istismar alanı açıyor. Ancak Ukrayna’dan gelenlere karşı bazı çevrelerce takınılan tavır, birçoklarının aslında mültecilere değil Müslümanlara karşı olduğunu açıkça gösterdi. Yeni mültecilerin ‘sarışın ve mavi gözlü’ oluşları bu çevrelerin ne denli ikiyüzlü ve çağın dışında bulunduklarını ortaya koydu.

Bu ortamda birçok Türk ve Müslüman kuruluşun sizden-bizden ayrımına gitmeden Ukrayna’dan gelen mültecileri bağrına basıp, camilerinde, derneklerinde ağırlamaya çalışması aslında sadece Almanya’da değil tüm Avrupa’da örnek alınması, takdir edilmesi gereken bir davranıştır. Çok güzel bir deyimimizin dile getirdiği gibi ‘Düşmez kalkmaz bir Allah’tır.’ Kaldı ki Nazi rejimi döneminde birçok Alman ilim insanı ve entelektüelin sığınağının Türkiye olduğunu bu çevreler gayet iyi bilmektedirler. Umarız Ukrayna meselesi bazı kafaların dünyayı daha insancıl ölçülerle okumasına vesile olur.

Avrupa’lı Türkleri  şu ya da bu şekilde 60 yıldır kültürel kimliklerinin yaşamasına gayret ediyorlar. Ancak bu konuda birbirinden haberi olan, birlikte çalışan gelecekte dil ve kültür açısından olabilecekleri bu günden tahmîn edebiliyorlar mı derseniz, cevabım “maalesef” olacaktır. Çünkü Türkler çok dağınık ve kurumsal anlamda Türkye’ye sahip çıkmayı başaramamışlardır. Türkçe dersine devam cetvelleri, dili konuşurken düzgün konuşma özelliklerine baktığımızda Avrupa ülkelerinde yaşayan Türkler maalesef dillerine, dolayısı ile kültürlerinin gelecek nesillere aktarılmasına  gayret göstermemektedirler. Dil konusunda Türk Toplumu ve Türkiye Devleti’nin yapması gerekenleri kısaca özetlemek isterim.

Öncelikle Türk dernekleri bir araya gelerek Türkçe konusunu ele almalılar. Eyâletler düzeyinde yapılan çalışmalar federal düzeyde birleştirilerek koordineli bir çalışma yürütülmelidir. “Alman Anayasası’na göre bu ülkede yaşayan insanların anadilini konuşma ve öğrenme hakkı vardır. Türkler bu hakkı yasal olarak Alman Devleti’nden istemelidir. Hukukî yollara başvurmalı, gerekirse anayasa mahkemesine gitmelidir. Türkçe, bu toplumun bir dilidir. İtalyanca, İspanyolca, İngilizce, Fransızca gibi Türkçe dersleri de yabancı dil statüsünde müfredâta alınmalı, zorunlu ders olarak okutulmalıdır. Öğretmenler, veliler ve bilim insanlarının katılacağı, düzenli eğitim kurultayları organize edilerek gelecek 5 yıllık proğramlar ile eksikler tespit edilip hedefler ortaya koyulmalıdır. Türklerin yaşadığı her ülkede 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, 30 Ağustos Zafer Bayramı öğretmen ve velilerin toplu katılımı ile birlikte düzenlenmelidir. Herşeyden önemlisi Atatürk gelecek nesillerdeki çocuklarımıza iyi öğretilmelidir.

Türkçe’nin Avrupa’da Türk Toplumu’nun önemli bir bölümünün konuştuğu olabilmesi için Türkiye Cumhuriyeti’nin de bazı şeyleri yapması gerekmektedir. Öncelikle Millî Eğitim Bakanlığı tarafından birçok ülkeye dağılmış olan Türk Toplumu için  Türk Toplumunu iyi tanıyan komisyonların çalışmaları ile şekillenen  “Kültür ve Eğitim Proğramı” geliştirip uygulamaya konulmalıdır. Herşeyden önce olumlu örnek teşkîl etmesi açısından Alman makamları ile görüşülerek yeni model uygulamalar geliştirilmelidir. Ailelerin de katılımı ile her türlü bilgi eksikliğini giderecek şekilde öğretmenlerimiz, konsolosluklarımız daha duyarlı  çalışmalıdır. Çünkü Türkçe hem kimliğimiz, hem de ses bayrağımızdır.

Almanya, Türkiye’nin jeopolitik dönemini bilen, ama basit anlaşmazlıklarda bunu görmezden gelen garip bir ülkedir. Doğrusu Almanya, ikili ilişkilerde Türkiye’yi sadece gerekli olduğu anlarda hatırlamaktadır.  Ukrayna krizi ise yeni bir “Hatırlanma Dönemi” başlatmıştır.

Almanya, geleneksel olarak Türkiye‘yi Rusya ile olan kriz dönemlerinde hatırlıyor. Oysa krizlerden daha önce basit anlaş-mazlıklar bir yana bırakılıp özellikle kazan-kazan politikasına yoğunlaşabilseydi, Ruslara bu kadar enerji bağımlısı olmayacaktı. Ukrayna konusunda yeteri kadar sert konuşamayan Berlin, şimdilik korku ile Ukraynalı mültecilere konaklama imkanı sağlamakla meşgul. Türk-Alman enerji işbirliğinin zamana ihtiyaç duyulan önemli bir proje olduğu biliniyor ama uzun vadeli gerçekler çok daha başka özellikler arzediyor.

Türkiye ise Almanya’nın her devirde kendini hatırlamasını istiyor. Türkiye‘yi iyi tanımayan, etki konjonktürünü kabullenemeyen bir Almanya farkında olmadan Rusya’ya bağımlı hale gelebiliyor. Enerji alanında %50 Rusya’ya bağımlı olduğunu maalesef Ukrayna krizi döneminde farkeden bir Alman Hükümeti bu yanlışı düzeltmek için acil Ankara - Berlin hattını canlandırmaya çalıştı. Hatta Ankara‘ya tecrübesiz yeşil dışişleri bakanı Baerbock yerine bizzat Başbakan Olaf Scholz’un gitmesinden Almanya’nın Türkiye’ye verdiği önemi farkedebiliriz. Ancak bu ziyaretlerin dönemsel sorunları değerlendirmekten çok, uzun vadeli Türk-Alman ilişkilerine kalıcı faydalar sağlaması gereklidir. Geçmişte yapılan yanlışların devam etmemesi ise Almanya’nın Türkiye’yi daha sağlıklı değerlendirmesinden geçtiğine inanıyoruz. Bölgesinde güçlü ve iz bırakacak dış politika örneği veren Türkiye ile uzun vadeli bir stratejik çizgi tutturmanın Al-manya gibi bir ülke için önemli ajandalar arasında olması gerektiğine inanıyoruz.

Türkiye ise Almanya ile ilişkilerin iç politikaya konu edilemeyecek kadar önemli olduğunu şimdi daha iyi farkediyoruz. Bölgesel güç olduğu gerçeği yanında rüştünü ispat eden bir Türkiye’nin batıya dönük yüzünün Rusya‘ya evrilmesinin riskleri de iyi hesap edilmelidir. Almanya’nın dikkati Orta Doğu’ya çevrilirse bundan öncelikle Avrupa Barışı kazanır. Almanya ile olan ilişkilerde enerji menfaatleri açıkça ortaya koyulmalıdır. Türk-Alman Stratejik ortaklığı NATO ve AB politikalarının ana omurgasını teşkil ettiği anda, okyanus ötesinden gelen negatif sesler de kısmen hizaya gireceklerdir.

Türkiye, Almanya ile ilişkilerini duygusallığın ötesine geçerek matematiksel anlamda menfaate dayalı bir sirkülasyon düzlemine çekmelidir. Özellikle günümüzün aktüel tartışması olan enerji ihtiyacı ikili ilişkilerin önceliği haline gelecek, her iki tarafa da çok önemli kazançlar sağlayacak bir potansi-yeldir. Her savaşın arkasında bir ekonomik menfaat varsa, her barışın arkasında en az beş menfaat var diyen Türkiye siyaseti, Almanya ile kurulan sıkı ekonomik ilişkilerin enerji denklemi kurulduğunda her iki ülke de bundan ka-zanç sağlayacaktır. Unutmamak gerekir ki, Türkiye’nin kazancı barışın uzun sürmesindedir. Bu yola girmenin ise menfaatleri bölüşerek gerçekleşeceği genel kabul gören bir gerçektir.

Türk eğitim sistemince öğretilen “Türk-Alman Dostluğu Ütop-yası”nın “İki Ülkenin Ortak Menfaat leri”ne doğru evrilmesinde fayda vardır. Türkiye’nin devlet aklı dostluk kelimesinden vazgeçmese de gerçekler dostluğun menfaatleri bölüşmede olduğunu işaret ediyor. Türkiye’den gelen binlerce firma temsilcisinin Almanya’nın dört bir yanında ürünlerini tanıttığını görünce insanın “Dostluklar potansiyelleri bölüşünce sağlamlaşır” demek içinden geliyor. İki ülke siyaseti basit tartışmalar yerine uzun vadeli prog-ramları masaya yatırarak yaşadı ğımız 21.yüzyılın son üç çeyre-ğinin iki ülke elinde şekillenmesi gerektiğinin farkında olmalıdırlar. Öncelikle iki tarafa ilişkileri defakto durumun çok ötesine taşımalı ve buna istekli olduk larını göstermelidirler. Tarihsel boyutu ile Türk Alman ilişkilerinin İkinci Dünya Savaşı yıllarında yaşadıkları mutlaka medyada konu olmalı, bu alanda etkin isimlerin makaleleri yayınlanmalı. Medya etkin olarak kullanılmalı ve ikili menfaatler toplumsal belleğe bol malzeme ile bilrikte sunulmalıdır. Mevcut ilişkilerin farklı boyutlarda daha ileri düzeye çekmesi için medya aktörlerine gelecek nesiller adına önemli sorumluluklar düşmektedir. Basit, kulaktan dolma ve Türkiye’den sorunlu ayrılan kalem- lerin gösterdiği faaliyetler ile Türk-Alman İlişkilerine de ciddi zararlar verilmektedir.

İki ülke medyası karşılıklı haberlerde mümkün olduğu kadar abartıyı ve tek bir açıdan bakmayı bırakmalıdırlar. Medya eleştirel hakkını mutlaka kullanmalı ama mümkün olduğunca gerçeğin merkezinden uzaklaşmamalıdır

21. yüzyılın başında Irak Savaşı ile başlayan uluslararası rekabetin bir gün silahlı çatışmaya doğru gideceği elbette tahmin ediliyordu. Eski Sovyet İmparatorluğu hayali ile yaşayan Rusların bunu hayata geçirmek için öncelikle kendi arka bahçesi olarak gördüğü komşuları ile işe başla-yacağını ABD tahmin edemediyse bu onun kendi eksikliğidir. Rusların yayılmacılığını tahmin edemeyen, ittifakın önemli askeri yükünü 75 yıl sırtında taşıyan Türkiye’nin teröre karşı yalnız bırakılmasının tek sorumlusu Amerika’ dır. NATO içinde ve Avrupa özelinde Türkiye ve Almanya bueksiklikleri mutlaka kendi aralarında gerçekçi bir göz ile masaya yatırmalı, kendi aralarında bir “yeniden hatırlanma” dönemi başlatmalıdırlar.

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Turan Gökçe: – “705 yıl boyunca İzmir, bünyesinde barındırdığı farklılıkları zenginlik sayan, onları bir arada tutan hoşgörü ortamını ideal ölçülerde yaşatan gerçek anlamda bir şehir oldu” – AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ: – “Bu şehrin Müslüman ve Türk kimliği ön planda, bu 1081 yılından itibaren bu şekilde”